Z posługi duszpasterskiej w diecezji włocławskiej
- Szczegóły
- Kategoria: Artykuły
- Opublikowano: środa, 30, maj 2012 19:31
- Administrator
- Odsłony: 4843
Krzysztof Optołowicz
(Włocławek-Toruń)
Z posługi duszpasterskiej w diecezji włocławskiej w okresie międzywojennym.
Posługę duszpasterską w diecezji włocławskiej w tymże okresie wypełniali zarówno księża diecezjalni (głównie przy kościołach parafialnych), jak i zakonni (przy swoich kościołach klasztornych). W ogólnym zarysie była ona podobna do praktykowanej dziś.
Głównym obszarem tejże działalności była obracająca się wokół roku liturgicznego posługa sakramentalna i kazania, a także katechizacja dzieci i młodzieży. Ta druga odbywała się w każdej szkole. W większych parafiach był osobny prefekt, który nauczał religii. W mniejszych zajmowali się tym wikariusze. Z powodu niewystarczającej liczby księży, katechetami były osoby świeckie, które posiadały tzw. misję kanoniczną oraz siostry zakonne.
Nie zapomniano też o działalności rekolekcyjnej. Przykładowo w parafiach włocławskich głoszono je zazwyczaj raz w roku, w Wielkim Poście. Organizowano ponadto rekolekcje stanowe: dla inteligencji, ziemiaństwa, robotników fabrycznych, więźniów itd. Co pewien czas głoszono misje parafialne.
Inna kwestia to duszpasterstwa specjalistyczne, m.in. wojskowe, więzienne czy szpitalne. Jeśli idzie o to pierwsze, we Włocławku istniała osobna parafia p.w. św. Michała Archanioła. Nie posiadała jednak własnej świątyni, ale korzystała z kościoła farnego św. Jana Chrzciciela. W Sieradzu zaś sprawa duszpasterstwa wojskowego została uregulowana dopiero w 1938 r., kiedy to ustanowiono osobnego kapelana. Jego zastępcą uczyniono proboszcza sieradzkiego, który pełnił także funkcję kapelana tamtejszego więzienia. We Włocławku duszpasterstwo w tutejszym więzieniu objęli przybyli tu w 1938 r. ojcowie kamilianie.
Gorliwsi katolicy byli skupieni w licznych bractwach i stowarzyszeniach działających przy danych kościołach. Na czoło wysuwał się III Zakon św. Franciszka z Asyżu. Jego zadaniem było, i jest nadal, przybliżanie i wcielanie w życie duchowości franciszkańskiej. Ważną rolę odgrywały też bractwa różańcowe, które istniały przy każdym prawie kościele. Ich członkowie byli zobowiązani do systematycznego odmawiania Różańca oraz pewnych form działalności apostolskiej. Aby ujednolicić pracę bractw różańcowych, zorganizowano w 1930 r. przy Kurii Diecezjalnej Centralę Żywego Różańca. Inną popularną organizacją dewocyjną było Bractwo Straży Honorowej Serca Jezusowego. Jego członkowie przyjmowali na siebie szereg zobowiązań, m.in. modlitwę w ściśle określonym czasie, tak aby stworzyć nieprzerwane pasmo modlitw. Bractwo Wstrzemięźliwości Diecezji Włocławskiej powstało w 1930 r. Celem tegoż było propagowanie trzeźwości. Jego członkowie musieli się powstrzymywać od picia wysokoprocentowych gatunków alkoholi, z wyjątkiem umiarkowanego spożywania piwa, wina i miodu. Mieli też obowiązek codziennej modlitwy za pijaków. Archikonfraternia Królowej Korony Polskiej skupiała zaś inteligencję i miała za cel wzrost pobożności wśród tejże warstwy społecznej. Istniały także organizacje Papieskiego Dzieła Rozkrzewiania Wiary, a także bractwa działające przy danych sanktuariach (jak na przykład Bractwo św. Doroty w Licheniu czy Bractwo bł. Bogumiła w Uniejowie).
Osobną kartę w historii duszpasterstwa w naszej diecezji w tamtym okresie zapisała Akcja Katolicka. Duże zasługi w jej rozpowszechnianiu miał biskup Karol Radoński. Jej celem było ożywienie działalności ludzi świeckich poprzez pogłębianie życia religijno-moralnego, pobudzanie ich do aktywnej działalności społeczno-religijnej, aby byli zdolni przeciwstawić się procesom laicyzacji. Akcja Katolicka składała się z następujących sekcji: Katolickiego Stowarzyszenia Mężczyzn, Katolickiego Stowarzyszenia Kobiet, Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej i Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej. W 1927 r. w sanktuarium maryjnym w Brdowie miał miejsce zjazd Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej i Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej. Złożono tam Maryi ślubowanie i wotum. Formacja w Akcji Katolickiej polegała na pracy nad sobą i innymi (poprzez organizowanie rekolekcji zamkniętych i półzamkniętych, pielgrzymek itd.).
Niektóre parafie i pewne organizacje wydawały już wtedy prasę katolicką. A oto niektóre tytuły: Wici. Włocławskie Wiadomości Parafialne, Wiadomości Parafialne Włocławskie (oba tytuły związane z parafią św. Jana Chrzciciela), Dobry Pasterz (dodatek do tygodnika Ziemia Sieradzka), a także powstały w 1922 r. ilustrowany tygodnik Propaganda Misyjna oraz Papieskie Dzieła Misyjne Diecezji Włocławskiej.
Zdarzało się, że przy parafiach miejskich i wiejskich zakładano biblioteki, czytelnie i ogniska, których celem było podnoszenie kultury religijnej i umysłowej wiernych. Szczególnym propagatorem tej formy oddziaływania duszpasterskiego był biskup Stanisław Zdzitowiecki.
Szczególnym rodzajem duszpasterstwa były pielgrzymki. I tak m.in. włocławianie co roku pielgrzymowali (i pielgrzymują do dziś) do Sanktuarium Maryjnego w Skępem w ziemi dobrzyńskiej (diecezja płocka), a mieszkańcy Sieradza na Jasną Górę.
Ważne miejsce zajmowały też wydarzenia okazjonalne, jak na przykład Kongres Eucharystyczny Ziemi Sieradzkiej, który odbył się w Sieradzu w dniach 9 i 10 czerwca 1934 r. Jego celem było uczczenie Najświętszego Sakramentu i zespolenie różnych stanów społecznych. Punktem kulminacyjnym tegoż kongresu była procesja eucharystyczna, w której udział wzięło ok. 40 tysięcy osób. Ważnym wydarzeniem w życiu diecezji było zatwierdzenie kultu bł. Bogumiła w 1931 r. Wielkie tłumy, też jak obecnie, przyciągały uroczystości odpustowe związane z danymi kościołami oraz poświęcenia obrazów.
Wspomnieć należy jeszcze o działającym w stolicy diecezji Instytucie Wyższej Kultury Religijnej, który został powołany do życia 1 grudnia 1938 r. przez biskupa Karola Radońskiego. Jego celem było uświadamianie religijne inteligencji i był on usankcjonowaniem działalności oświatowej polegającej na wygłaszaniu referatów w sali Włocławskiego Towarzystwa Krajoznawczego.